Chùa Dư Hàng - ngắm cổ tự ngàn năm

Chùa Dư Hàng có tên chữ là Phúc Lâm Tự, là một ngôi chùa cổ kính, quy mô vào loại lớn ở thành phố Hải Phòng.  Chùa thuộc địa bàn phường Hồ Nam, quận Lê Chân.

Chùa  Dư Hàng, Quận Lê Chân
 
Căn cứ vào văn bản ghi chép bia ký của chùa Dư Hàng thì cảnh chùa có nguồn gốc từ thời Tiền Lê (980-1009). Cuối triều vua Lê Đại Hành đã có vị sư tổ đến đây thuyết pháp, khai sáng giáo lý nhà Phật. Đến thời Trần (1225-1400), các vị sư tổ thiền phái Trúc Lâm, do vua Trần Nhân Tông sáng lập ở Yên Tử sơn, đã có mối quan hệ với bản chùa Dư Hàng vì vậy từ xưa đến nay, chùa Dư Hàng vẫn truyền lệ kỷ niệm húy nhật vị sư tổ đệ nhất “Điền Ngự giác hoàng tinh tuệ thiền sư”, tức vua Trần Nhân Tông vào ngày 2/11 âm lịch; vị tổ thứ ba của phái Trúc Lâm là thiền sư Lý Đạo Tái vào ngày 3/11 âm lịch. Đến đời vua Lê Gia Tông (1672), sư cụ Nguyễn Đình Sách (tự là Chân Huyền) đã xuất của nhà để tậu ruộng đất, làm chùa to rộng, có đủ giáo, chuông, nhà thờ tổ, nhà tăng, mái lợp ngói, lát gạch Bát Tràng khắp đường đi, lối lại… Từ đó trở đi, dù trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, ngôi chùa đã gồm tòa Phật điện 7 gian, kiến trúc có cổng kiêm gác chuông cao 3 tầng mái đao cong vút, chính giữa tòa kiến trúc treo quả chuông đồng cỡ lớn, chữ đề “Phúc Lâm Tự Chung” nghĩa là chuông chùa Phúc Lâm.
 

Tại tòa Phật điện hiện còn lưu giữ được nhiều pho tượng phật có giá trị, cổ vật mỹ thuật tạo hình chuẩn xác như bộ Tam Thế, tòa Cửu Long - Thích Ca sơ sinh, hộ thiện, trừng ác, bộ tượng “thập điện minh vương”,… Nội thất tòa Phật điện được trang trí nhiều bức hoành phi, câu đối, cửa võng sơn son thiếp vàng rực rỡ, đường nét mềm mại; kỹ thuật tinh xảo, thể hiện qua các mảng đề tài hoa lá, cỏ cây muông thú thiêng mang phong cách nghệ thuật Nguyễn cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Hiện nay chùa Dư Hàng còn bảo lưu nhiều di vật quý giá như chuông, khánh, đỉnh đồng, đồ trang trí mỹ thuật bằng gốm sứ, đá xanhm bộ kinh sách “A Hàm” cổ được lưu truyền từ nhiều đời sư trụ trì. Ngay chính giữa gian tiền của tòa Phật điện được trang trí bằng nhiều mảng chạm khắc nổi trên cửa võng, nhiều mảng đề tài quen thuộc thể hiện ước muốn của muôn dân cho mưa thuận gió hòa, cỏ cây tươi tốt, có cả hộp hình khắc gỗ mô tả thầy trò Đường Tăng trên đường sang Tây Trúc thỉnh kinh.

Trong thời kỳ cách mạng và kháng chiến trước đây, tại chùa Dư Hàng năm 1926 đã diễn ra một sự kiện quan trọng gắn liền với phong trào đấu tranh yêu nước, đòi quyền dân sinh, dân chủ của phật tử, tăng ni cùng đông đảo học sinh, thầy giáo, thợ thuyền lao động - họ đã tập trung tại chùa Dư Hàng làm lễ truy điệu nhà yêu nước Phan Chu Trinh khi cả nước được tin cụ mất tại Sài Gòn. Sau cuộc cách mạng tháng tám (1945), hội tăng gia cứu quốc Hải Phòng đã làm lễ ra mắt tại chùa đồng thời các đoàn thể quần chúng cách mạng họp bàn việc đón tiếp Chủ tịch Hồ Chí Minh trên đường từ Pháp trở về Việt Nam, ghé lại thăm hỏi đồng bào, chiến sỹ Hải Phòng. Trong thời kỳ Hải Phòng kháng chiến, ngày 20/11/1946, chùa Dư Hàng đã mở rộng cửa thiền, nuôi giấu cán bộ ủng hộ kháng chiến qua phong trào “Áo ấm mùa đông” cho binh sĩ, tuàn lễ vàng “Lương thực nuôi quân”. Có nhiều vị tu hành ở chùa đã hăng hái toàn quân cứu nước tiêu biểu có cố hòa thượng Đinh Quang Lạc đã được Chính phủ trao tặng Huân chương kháng chiến hạng ba.

Năm 1986, chùa Dư Hàng đã được Nhà nước xếp hạng di tích lịch sử - văn hoá cấp quốc gia. Hiện nay, chùa Dư Hàng trở thành điểm tham quan du lịch của đông đảo du khách trong và ngoài nước.